Wat is de opdracht die de 9 gebiedspartners van gebiedsgerichte aanpak Vitale Peel zichzelf hebben gegeven?
Naast de wettelijke opgaven op het gebied van natuurherstel en -verbetering in de Natura 2000-gebieden werken de gemeenten Asten en Deurne, ZLTO, de Brabantse Milieufederatie, Staatsbosbeheer, Waterschap Aa en Maas, Waterschap Limburg en de provincies Noord-Brabant en Limburg aan een robuuste, natuurversterkende agrarische sector met toekomst. Daarnaast zetten we ons in voor het opwekken van duurzame energie, leefbare dorpen, dragende gemeenschappen en het verzilveren van kansen op het gebied van toerisme.
Dat is nogal wat! Wat drijft jullie?
Het lijkt inderdaad een schier onmogelijke opdracht. Alle gebiedspartners zijn echter enorm gemotiveerd om het onmogelijke mogelijk te maken. We willen een plan uitwerken dat perspectief biedt aan het platteland en de omringende dorpen, waarbij het versterken van de natuur en het verbeteren van de beschikbaarheid en de kwaliteit van water een vanzelfsprekendheid wordt. We beseffen ons echter goed dat er sprake is van woede, frustratie, angst en onzekerheid, niet alleen onder boeren.
Begrijpen jullie die frustratie en angst?
Natuurlijk begrijpen we die! Sommige politieke besluiten hebben voor onnodig grote polarisatie en tegenstellingen gezorgd, zoals de stikstofkaart van minister Van de Wal. Ook hebben we te maken met de onvoorziene gevolgen van in het verleden gemaakte keuzes. Landelijk discussies over bijvoorbeeld de kritische depositiewaarde en de derogatie en elkaar tegensprekende wetenschappelijke rapporten hebben effect in de regio en dragen niet bij aan het goede gesprek. Toch denk ik dat we in beweging moeten blijven en moeten kijken naar wat nodig is en wat wél kan.
Hoe gaan jullie dat aanpakken?
We gaan aan de slag met boeren die rond de Peelvenen hun grasland anders willen beheren waarbij ze zo min mogelijk ingrijpen in de natuur. Die manier van extensief grondgebruik sluit aan bij Europese wetgeving en de criteria van de Kaderrichtlijn Water. Door te doen wat moet en dat slim te combineren met beschikbare en nieuw te ontwikkelen regelingen kunnen we de waterhuishouding, voor landbouw én natuur, en de biodiversiteit in de Peelvenen versterken en daarmee de verplichte natuur- en waterdoelen halen. Agrariërs die die handschoen oppakken, moeten zicht hebben op een langjarig en eerlijk verdienmodel en een juridisch houdbare vergunning. Daar willen we ons hard voor maken.
Wat is daarvoor nodig?
Rust rondom doelen, modellen en meetmethoden. Gelukkig wordt die discussie op landelijk niveau gevoerd en wordt de landbouwsector daarbij betrokken. Want we hebben echt een goed meetnet nodig om te weten waar we staan op het gebied van water en stikstof en wat het effect is van onze maatregelen. Een meetnet dat modellen en data kan valideren, zodat we een zuivere discussie kunnen voeren. Ook moet de huidige staat van de natuur door een onafhankelijk orgaan worden beoordeeld en moeten de effecten van de recente ontwikkelingen op het gebied van natuurherstel en -behoud in beeld worden gebracht. Alleen dan kunnen we het vertrouwen in de overheid herstellen en ook van onderop de transitie starten.
Het is eerder geprobeerd om in de Peel uitdagingen op het gebied van landbouw, leefbaarheid, natuur, recreatie en water integraal op te pakken. Gaat een gebiedsgerichte aanpak met de huidige polarisatie lukken?
Door de steeds drogere zomers en de stikstofcrisis hebben landbouw en natuur elkaar meer nodig dan ooit. Ik ben ervan overtuigd dat we met de juiste mentaliteit in de Peel een inspirerend voorbeeld kunnen zijn voor heel Nederland. Als we in staat zijn om een betrouwbare overheid, wetenschappelijk onderzoek en vooruitstrevende ondernemers weer bij elkaar te brengen dan creëren we een sterke basis. Een basis die onze land- en tuinbouw meer divers, flexibel en daarmee weerbaar en sterk maakt in een veranderende wereld. Door thema’s als leefbaarheid, beleefbaarheid en energie mee te nemen, komen we tot toekomstbestendige oplossingen voor natuur, boer én burger.
Meepraten en meedoen
In het najaar van 2022 leveren de gebiedspartners van gebiedsgerichte aanpak Vitale Peel verschillende analyses en bouwstenen op op het gebied van energie, leefbaarheid, natuur, stikstof, water en bodem. Zodra de analyses en bouwstenen in samenhang kunnen worden gepresenteerd, worden belangstellenden uitgenodigd voor een participatietraject om tot een gedragen koers voor het gebied te komen. In 2023 zal de samen met inwoners en (agrarisch) ondernemers opgestelde koers landen in een gebiedsplan Vitale Peel.