Grenscorridor omvat het buitengebied van gemeenten Valkenswaard, Waalre en Stad Lommel (B), een groot deel van gemeente Bergeijk en een stukje van gemeente Veldhoven. In Grenscorridor liggen delen van beschermde natuurgebieden (Natura 2000), zoals Leenderbos, Groote Heide en De Plateaux. Beboste heide, vloeivelden en beken als de Dommel, Beekloop, en Keersop bepalen daar het beeld. De vloeivelden werden vroeger gebruikt om rioolwater te zuiveren.
De verschillen in het landschap zijn enorm. Zo vind je er naast schitterende beekdalen en bossen ook historische landgoederen, molens en ander cultureel erfgoed. Ook de agrarische bedrijven zijn beeldbepalend. In Grenscorridor zijn veel melkveehouders actief, maar het gebied kent ook een sterke akkerbouwsector. Er wordt volop gefietst en gewandeld in Grenscorridor. Niet alleen door mensen die werken in Brainport Eindhoven en graag landelijk wonen, maar ook door bezoekers van buiten het gebied. Zij maken met plezier gebruik van de vele recreatiemogelijkheden, zoals campings en vakantieparken. Een gebied om trots op te zijn.

Kwaliteit onder druk 

De kwaliteit van de leefomgeving van Grenscorridor staat onder druk. Uit onderzoek blijkt dat we er steeds minder dier- en plantensoorten zien, de bodemkwaliteit verslechtert en het water niet schoon genoeg is. Dat maakt de natuur, de bebouwde omgeving én de landbouw kwetsbaar voor droogte en hevige piekbuien. De landbouw is bovendien, net als andere bedrijfstakken, aan het veranderen. Iedere agrarisch ondernemer kiest zijn eigen toekomst en de vorm van ondernemen die daarbij past. Sommige agrarisch ondernemers willen boeren op basis van technologie, anderen willen overstappen naar minder intensieve, rundveehouderij. Soms doen zij dat in combinatie met akkerbouw die draait om maximaal hergebruik van grondstoffen of met heel andere activiteiten, zoals kinderopvang of een streekwinkel. Maar er zijn ook agrarisch ondernemers die, bijvoorbeeld bij gebrek aan een opvolger, wensen te stoppen met hun bedrijf. De verwachte hoeveelheid nieuwe inwoners zorgt voor een flinke extra druk op het gebied: het is in Grenscorridor zoeken naar plekken voor woningbouw én plekken om te ontspannen. Hierdoor raken de stad en het buitengebied steeds meer met elkaar verweven. Ook laat de doorstroming op de wegen op bepaalde plekken te wensen over en neemt de leefbaarheid en verbondenheid in de dorpskernen af. Dat doet wat met de identiteit van het gebied. Daarom moeten we actie ondernemen.

Samenhangende urgente vraagstukken

We staan voor moeilijke keuzes met flinke gevolgen, omdat we in en rondom Grenscorridor te maken hebben met verschillende uitdagingen: natuurherstel, verbetering van de waterkwaliteit, ontwikkeling van toekomstbestendige landbouw, stikstofvermindering, het tekort aan woningen, het in balans brengen van natuur en recreatie, de opwek van duurzame energie en de groeiende behoefte aan (verschillende vormen van) vervoer. Dit geldt zowel aan de Nederlandse als aan de Belgische kant van de grens. Bovendien hebben agrarisch ondernemers te maken met nieuw beleid, waarvan vaak nog niet duidelijk is hoe dat in de praktijk werkt, geeft de provincie Noord-Brabant bijna geen natuurvergunningen meer af voor bouwprojecten en moeten we voldoen aan landelijke en Europese richtlijnen. Al deze uitdagingen hangen met elkaar samen. We hebben dus alleen een kans van slagen als we naar het geheel kijken bij het opnieuw vormgeven van Grenscorridor en gebruikmaken van de kennis die al in het gebied aanwezig is.

Brede belangenbenadering

Nederlandse en Vlaamse overheden, natuurorganisaties en de agrarische sector werken daarom met elkaar aan een samenhangende, gebiedsgerichte aanpak. Dat is geen eenvoudig proces. Samen met de bewoners, bezoekers en ondernemers in het gebied zoeken we naar slimme combinaties bij het inrichten van de ruimte. We proberen om zoveel mogelijk recht te doen aan alle belangen bij het zoeken naar en kiezen van oplossingen. Dit doen we stap voor stap, waarbij we waarschijnlijk buiten bestaande paden zullen treden. Met elkaar gaan we ontdekken wat werkt en wat niet. Dat die vorm van samenwerken ons goed past, hebben we laten zien bij de vernieuwing van de N69 en de verkenning voor de toekomst van de N69-zuid. Toen werkten dezelfde gebiedspartners ook al samen.
Gesprekken over uitbreiding van ons werkgebied met de rest van het Natura 2000-gebied Leenderbos, Groote Heide en De Plateaux zijn in volle gang. Als het zo ver is, sluiten gemeenten Cranendonck en Heeze-Leende zich bij ons aan.

Partners in en om Grenscorridor

Binnen gebiedsgerichte aanpak Grenscorridor werken gemeenten Bergeijk, Valkenswaard en Waalre, Stad Lommel (B), provincie Noord-Brabant, MOW Vlaanderen (B), Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer, Waterschap De Dommel en ZLTO samen aan de transitie van het landelijk gebied. Uiteraard samen met de omgeving.

 Waar staan we nu?

We denken actief met (agrarisch) ondernemers mee die hun bedrijf willen voortzetten en begeleiden anderen – als ze dat willen – bij het beëindigen van hun bedrijfsactiviteiten. In Brabant doen we dat vanuit het Ondersteuningsnetwerk Grenscorridor. Daarin werken de gemeenten, de provincie en het waterschap als één overheid samen. In 2024 gaan we bovendien in een aantal deelgebieden aan de slag om, onder andere samen met agrarisch ondernemers en inwoners, de puzzel van het veranderende landelijk gebied te leggen. Grond is daarbij een belangrijke sleutel. De kennis en ervaring die we in de deelgebieden opdoen, gebruiken we om een meerjarig gebiedsprogramma op te zetten om samen uit te voeren. Dit jaar moet duidelijk worden hoe dat programma eruit gaat zien en hoe we de samenwerking gaan organiseren, zowel tussen de gebiedspartners onderling als met de inwoners en ondernemers in Grenscorridor. Ondertussen staan we open voor initiatieven uit het gebied zelf.
Projecten die eerder door gebiedspartners zijn gestart en (deels) dezelfde doelen hebben, gaan gewoon door, waar mogelijk onder de vlag van gebiedsgerichte aanpak Grenscorridor.