De natuur en landbouw in Noord-Brabant staan beide onder druk. De rijkdom aan waardevolle en kwetsbare natuur heeft sterk te lijden onder met name verdroging en stikstofneerslag. Plantensoorten verdwijnen, dieren worden bedreigd. Uiteindelijk heeft dit gevolgen voor onze voedselvoorziening en gezondheid. Voor ons welzijn. En met de stikstofcrisis heeft de achteruitgang van de natuur ook nog eens direct invloed op economische ontwikkeling. De landbouw op zijn beurt is volop in transitie. Ze zoekt de balans met gezondheid, natuur en landschap. Ze zoekt nieuwe perspectieven om te kunnen blijven boeren, in evenwicht met de omgeving.
Een gebiedsgerichte aanpak moet ons op weg helpen naar een omgeving waarin zowel de condities voor de natuur (voldoende schoon water, schone lucht, gezonde bodem, minder stikstof) als de landbouw goed zijn. Dat noemen we daarom ook wel een groenblauwe gebiedsgerichte aanpak. Met waar mogelijk ook aandacht voor ruimtelijke ontwikkelingen, zoals verstedelijking, infrastructuur en ruimte voor energie. Provincie Noord-Brabant, waterschappen, terreinbeherende organisaties zoals Staatsbosbeheer, de agrarische sector, gemeenten en andere belanghebbenden kijken in zo’n 150 gebieden en projecten met elkaar naar samenhangende (middel)lange termijn oplossingen. Deze moeten bijdragen aan natuurherstel én duurzaam perspectief voor de Brabantse landbouw. 12 gebieden kennen een stapeling van complexe opgaven, veelal stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden. In die gebieden kijken de partners niet alleen in de natuurgebieden en de directe omgeving, maar juist ook in de wijdere overgangszone eromheen. Het gebied Westelijke Langstraat is er daar een van.
Natura 2000 is een samenhangend netwerk van beschermde natuurgebieden, die zijn aangewezen door de Europese Unie. Deze gebieden krijgen extra bescherming, omdat er bijzondere planten en diersoorten in voorkomen. In de gebieden wordt gewerkt aan de Natura 2000-doelen; het herstel en behoud van dier- en plantensoorten. In Brabant liggen 21 Natura 2000-gebieden. Westelijke Langstraat is er een van.
Westelijke Langstraat kenmerkt zich door kwetsbare natuur, een groot aantal agrarische bedrijven en de nabijheid van de stad Waalwijk met woningen en bedrijven. Inwoners van dit waardevolle gebied willen er fijn en veilig wonen en werken. Er is gebrek aan voldoende kwalitatief water voor landbouw én natuur. Ook ligt in de regio een opgave voor energietransitie (bv. windmolens). En hoe ziet de toekomst eruit voor de boeren in het gebied? Dat zijn uitdagingen die vragen om een samenhangende aanpak. Een gebiedsgerichte aanpak, waarin overheden, inwoners en ondernemers samen leren en werken aan een toekomstbestendig en vitaal gebied voor ons allemaal.
De gebiedsgerichte aanpak omvat een veel groter gebied, ruwweg om het Natura 2000-gebied heen. In dat ruimte gebied onderzoeken we om er aanvullende maatregelen noodzakelijk zijn om de natuur in het Natura 2000-gebied en het bodem- en watersysteem gezond blijven te herstellen. Daarnaast werken we aan de andere opgaven, zie vraag: ‘Waarom een gebiedsgerichte aanpak Westelijke Langstraat'?
De problemen zijn niet nieuw. En als we niets doen, groeien de problemen en worden de vraagstukken steeds groter. We lopen nu tegen de grenzen aan. We moeten zoeken naar meervoudig ruimtegebruik.
Er spelen veel opgaves in dit gebied. Wij werken in opdracht vanuit het Rijk met diverse samenwerkingspartners. En doen dit graag mét en voor de omgeving. We willen zoveel mogelijk in 1 keer oppakken. Dat is het nieuwe aan de aanpak. Met samenwerking kunnen we een stap vooruit maken.
Een teveel aan stikstof, klimaatverandering, steeds meer droge periodes of juist heel natte, het uitsterven van planten en dieren; dit heeft een grote impact op de natuur, water en landbouw. Herstel van het bodem- en watersysteem is nodig voor gezonde condities voor de natuur, een duurzaam perspectief voor landbouw en een gezonde leefomgeving.
Afgelopen jaren hebben we gewerkt aan het Natura-2000 gebied zelf. In dat gebied hebben we goed stappen gezet. Zo hebben we al veel aan waterherstel gedaan in het Natura 2000-gebied. We hebben in twee fasen met gebiedspartijen hieraan gewerkt. Maar er is nog een slag nodig. Denk aan het ontwikkelen van toekomstbestendige landbouw, het verbeteren van de beschikbaarheid en kwaliteit van water en de vitaliteit van de bodem en het bijdragen aan stikstofreductie. Wij werken momenteel met diverse samenwerkingspartners aan gebiedsgerichte aanpak Westelijke Langstraat. Zo willen we voorkomen dat een andere partner over een jaar bij u aanklopt. We willen zoveel mogelijk in één keer oppakken. We ondersteunen agrarisch ondernemers in hun werkgebied bij het maken van afwegingen om hun toekomst te kunnen vormgeven. Dit doet we door zoveel mogelijk te werken vanuit de persoonlijke omstandigheden van de ondernemer(s).
Zie de projectkaart. De gebiedsbegrenzing is niet hard, maar wordt bepaald door het gebied waar naar verwachting de effecten kunnen optreden van de maatregelen die ten behoeve van natuurherstel en een gezond bodem- en watersysteem moeten worden genomen.